بومی‌سازی تولید تاسماهیان سیبری در ایران

 ماهیان خاوری دریای خزر گونه‌های با ارزشی هستند که در گذشته بیش از ۹۰ درصد از خاویار دنیا از این گونه‌ها تامین می‌شد اما وضعیت کنونی نشان می‌دهد ذخایر ماهیان خاویاری به‌شدت کاهش پیدا کرده به صورتی که اکنون به کمترین حد خود رسیده است.

با وجود شش گونه ماهیان خاویاری در دریای خزر اما پیش‌بینی می‌شود میزان ذخایر این ماهیان تا سال ۱۴۰۴ به صفر برسد و این امر نشان می‌دهد صید ماهیان خاویاری در دریای خزر دیگر اقتصادی نیست.

*تخم‌ریزی طبیعی در رودخانه‌های دریای خزر وجود ندارد

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر با اشاره به آبزی‌پروری و دستاوردهای آن در ایران اظهار کرد: تا سال ۲۰۲۰ آمارها نشان می‌دهد میزان برداشت خاویار در دریای خزر به ۳۰ کیلوگرم برسد و عوامل متعددی در این کاهش دخالت دارند.

محمدعلی یزدانی اضافه کرد: در هیچکدام از رودخانه‌های دریای خزر حتی رودخانه «ولگا» که بزرگ‌ترین رودخانه خزری محسوب می‌شود، تخم‌ریزی طبیعی اتفاق نمی‌افتد.

وی با بیان اینکه بیش از ۷۰ درصد از آب دریای خزر از طریق رودخانه «ولگا» تامین می‌شود، تصریح کرد: طبق آخرین گزارش‌ها بستر تخم‌ریزی در رودخانه مذکور در دریای خزر از بین رفته است.

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر، عوامل متعددی را در کاهش تولید ماهیان خاویاری در دریای خزر تاثیرگذار خواند و بیان کرد: نبود مدیریت واحد در حوزه دریای خزر، آلودگی و … موجب شده ماهیان با ارزش خاویاری که به عنوان فسیل زنده شناخته می‌شوند، سال‌ها در این عرصه زیست کرده و مایه افتخار کشورهای این دریا بودند، در مرحله نابودی هستند.

یزدانی به موضوع آبزی‌پروری با توجه به کاهش ذخایر طبیعی ماهیان خاویاری در دریای خزر اشاره کرد و گفت: از ۵۰ سال گذشته سابقه آبزی‌پروری در دنیا وجود دارد.

وی با اشاره به تولید ۱۰۰ هزار تن گوشت ماهیان خاویاری از طریق آبزی‌پروری در سال ۲۰۱۳، خاطرنشان کرد: اکنون آبزی‌پروری به‌شدت در حال توسعه است و بیش از ۴۰ کشور در حوزه آبزی‌پروری ماهیان خاویاری فعالیت می‌کنند.

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر، کشور چین را بزرگ‌ترین تولیدکننده آبزی‌پروری در تولید گوشت و خاویار در دنیا ذکر کرد و یادآور شد: در ایران بسیار زودتر از چینی‌ها به موضوع آبزی‌پروری پرداخت شده اما کشور چین این موضوع را با شتاب فزاینده‌ای دنبال کرد و اکنون سرآمد تمام کشورها شده است.

یزدانی با بیان اینکه حجم بسیاری از تولیدات آبزی‌پروری متعلق به کشور چین است، اظهار کرد: سال گذشته مقدار ۵۰۰ تن گوشت و دو تن خاویار در ایران تولید کردیم و این امر نشان می‌دهد روند بسیار خوبی در حال انجام است.

*دستیابی به گونه بیوتکنیک تاسماهیان سیبری

وی به دستاوردهای موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر در سال‌های اخیر اشاره کرد و افزود: در موسسه مذکور توانستیم به گونه وارداتی بیوتکنیک تاسماهیان سیبری دست پیدا کنیم.

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر ادامه داد: در یک دوره پنج ساله توانستیم تاسماهیان سیبری را به خاویاردهی برسانیم و این دستاورد با توجه به موانع بازدارنده در تولید خاویار در ماهیان خاویاری و طولانی بودن دوره خاویاردهی بسیار ارزشمند است.

یزدانی از بومی‌سازی تولید تاسماهیان سیبری در کشور خبر داد و بیان کرد: مولدان از کشور مجارستان وارد شدند و توانستیم گونه مذکور را بومی‌سازی کنیم.

وی با اشاره به اینکه تاسماهیان سیبری دومین گونه ماهیان خاویاری پس از فیل ماهی برای پرورش محسوب می‌شوند، تصریح کرد: ۳۰ درصد از ماهیانی که در سال نخست مورد بهره‌برداری قرار گرفتند به مرحله خاویاردهی رسیدند و این امر دستاورد بسیار بزرگی محسوب می‌شود.

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر به معضل تراکم در پرورش ماهیان خاویاری اشاره کرد و گفت: کاهش میزان تولید در واحد سطح از موضوع‌های مهم در آبزی‌پروری ماهیان خاویاری است و در این زمینه دو پروژه را در موسسه مذکور اجرا کردیم.

یزدانی با بیان اینکه موفق به تولید ۴۰ کیلوگرم ماهیان خاویاری در هر متر مربع شدیم، خاطرنشان کرد: در دوره چهار ساله ماهیان خاویاری به وزن ۲۰ کیلوگرم رسیدند.

*استفاده از «میکروسزارین» در تولید ماهیان خاویاری

وی از استفاده از تکنیک «میکروسزارین» در موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر خبر داد و یادآور شد: اکنون روش مذکور در بیشتر مزارع ماهیان خاویاری در حال اجرا است.

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر با اشاره به وضعیت اسفبار ذخایر ماهیان خاویاری در دریای خزر، اظهار کرد: اکنون تمام ماهیانی که قرار است تکثیر شوند به‌ویژه ماهیان پرورشی به روش «میکروسزارین» اتفاق می‌افتد و کمک بسیاری در حفظ ذخایر است.

یزدانی به پرورش ماهیان خاویاری در دریا برای نخستین مرتبه توسط موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر اشاره کرد و افزود: اکنون با توجه به شرایط کشور به‌ویژه سفره‌های آب زیرزمینی که به شدت کاهش پیدا کرده، امکان هدایت توسعه ماهیان خاویاری از طریق این آب‌ها امکانپذیر نیست.

وی با بیان اینکه سطح آب‌های زیرزمینی سالانه ۸۰ سانتی‌متر در کشور پایین می‌رود، تصریح کرد: میزان برداشت از آب‌های زیرزمینی به ۷۰ درصد رسیده و در نتیجه نگاه توسعه‌ای ما باید به طرف قابلیت‌های آبی باشد.

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر، یکی از قابلیت‌های آبی در پرورش ماهیان خاویاری را دریای خزر دانست و بیان کرد: ظرفیت بسیار بالایی در دریای خزر و دریاچه‌های پشت سد وجود دارد و سازمان شیلات ایران این موضوع را دنبال می‌کند.

یزدانی به تولید ۱۰ هزار تن گوشت ماهیان خاویاری در هر کدام از استان‌های گیلان، مازندران و گلستان با روش پرورش ماهی در قفس در دریای خزر اشاره کرد و گفت: بخشی از دستاورد مذکور حاصل تلاش موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر است.

وی با اشاره به روش «بیوپسی» خارج کردن خاویار بدون مرگ از شکم ماهی، خاطرنشان کرد: روش مذکور برای نخستین مرتبه در موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر انجام شده است.

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر به روش «لاپاراسکوپی» برای تشخیص جنسیت ماهیان خاویاری اشاره کرد و یادآور شد: روش مذکور با کمترین هزینه در کشور بومی شده است.

یزدانی با بیان اینکه در تمام مزارع برای تعیین جنسیت از روش «لاپاراسکوپی» استفاده می‌شود، اظهار کرد: کوتاه کردن دوره بلوغ جنسی در تاسماهیان یکی از تکنیک‌هایی است که در موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر در قالب یک پروژه اجرا کردیم.

وی به کوتاه کردن مدت یک تا ۱٫۵ سال از دوره پرورش ماهیان خاویاری اشاره کرد و افزود: کاهش مدت دوره پرورش در کاهش هزینه‌های تولید و خطرپذیری سرمایه‌گذاری بسیار تاثیرگذار است.

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر، طولانی بودن دوره خاویاردهی در افزایش خطرپذیری سرمایه‌گذاری پرورش ماهیان خاویاری را مهم خواند و بیان کرد: کاهش دوره خاویاردهی از موضوع‌های مهم در تولید ماهیان خاویاری است.

یزدانی با اشاره به اینکه غذای زنده ماهیان خاویاری در موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر تولید شده است، تصریح کرد: دو نوع کرم غذای ماهیان خاویاری به تولید انبوه رسیده و در این راستا شرکت‌های دانش‌بنیان تشکیل شده است.

وی، بخش فنی تولید غذای زنده را دارای اهمیت بسیاری در مرحله لاروی ماهیان خاویاری عنوان کرد و گفت: اقتصادی کردن غذای ماهیان خاویاری از موضوع‌های مهم است.

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر با بیان اینکه ۴۰ درصد از هزینه تولید ماهیان خاویاری مربوط به غذا است، خاطرنشان کرد: ۵۰ تا ۶۰ درصد از غذای پرورش‌دهندگان ماهیان خاویاری در کارخانه‌ها تولید می‌شود و از پودر ماهی کیلکا است.

یزدانی به جایگزینی مناسب غذایی ماهیان خاویاری به جای ماهی کیلکا اشاره کرد و یادآور شد: با توجه به اینکه ذخایر ماهیان کیلکا در حال کم شدن است، غذای اقتصادی با قیمت پایین در موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر تولید شده است.

*تولید گونه‌های دورگه ماهیان خاویاری در ایران

وی با اشاره به اینکه ۲۲ تا ۲۵ گونه آبزی‌پروری در دنیا مطرح است، اظهار کرد: ۵۰ درصد از گونه‌های مذکور دورگه هستند و در ایران روی گونه‌های دورگه اقدام بسیاری انجام شده است.

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر از تولید گونه دورگه «بستر» در این موسسه خبر داد و افزود: گونه مذکور قابلیت بسیار بالایی در آبزی‌پروری دارد.

یزدانی با بیان اینکه توانستیم ماهی دورگه «بستر» را به مرحله بلوغ برسانیم، تصریح کرد: نسل دوم گونه «بستر» را با نام «بیگ بستر» به عنوان نژاد برتر توانستیم تولید کنیم.

*توزیع ۱۵ هزار قطعه بچه ماهیان خاویاری در ۷ استان

وی به تولید ۱۵ هزار قطعه بچه ماهیان خاویاری به وزن بالای ۲۰ گرم در موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر اشاره کرد و گفت: امسال توانستیم بچه ماهیان مذکور را در هفت استان توزیع کنیم و این تنوع گونه‌ای می‌تواند در کاهش خطرپذیری سرمایه‌گذاری ماهیان خاویاری بسیار تاثیرگذار باشد.

رئیس موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر از تهیه پروبیوتیک اختصاصی ماهیان خاویاری در این موسسه خبر داد و بیان کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای محصول مذکور تاسیس شدند و نقش بسیار اساسی در مراحل اولیه تولید ماهیان خاویاری دارند.

 خبرگزاری فارس از رشت،